İnsan Vücuduna ve Çevreye Zarar Veren Kumaşlar Nelerdir?
Vücudumuza en zararlı kumaşlarından bazıları Polyester, Rayon, Akrilik ve Naylon içeren kumaşların yanı sıra, özellikle spor kıyafetlerimiz için olan yüksek teknoloji kumaşların çoğudur. Her kumaş yararlı olmayabilir bazı kumaş türleri insan vücuduna ve çevreye zarar verebilmektedir. Peki insan vücuduna ve çevreye zarar veren kumaşlar hangileridir?
İnsan Vücuduna ve Çevreye Zarar Veren Kumaşlar Nelerdir?
1. Polyester
Terylen, Dakron, Lycra veya Vycron gibi Polyester iplik veya iplikten dokunan veya örülen kumaşlar vücudumuz için en zararlı kumaşlardır. Bunun yanı sıra buruşmazlık, aşınma direnci, kuruma özellikleri, su ve rüzgar direnci gibi özellikleriyle popüler olan teknolojik kumaşlar da Polyester elyaflarla üretilmekte ve cilt hassasiyeti olan kişilere önerilmemektedir. Polyester elyaf, dihidrik alkol ve terftalik asit esterlerinden yapılan sentetik polimerlerden yapılır; bu, her ikisinin de oldukça toksik olduğu ve bu toksinlerin üretim sürecinden sonra tamamen çıkarılmadığı anlamına gelir. Nemli cilt yoluyla vücudumuza geçer. Ayrıca araştırmalar sonucu polyester kumaşların aşırı aşınmasının cilt kanseri ve diğer kanser türleri gibi sorunlara, kronik ve şiddetli solunum yolu enfeksiyonlarına ve ayrıca ciltte kızarıklık, kaşıntı gibi cilt sorunlarına yol açan birçok sağlıklı sorununa yol aştığını biliniyor. Erkeklerde sperm sayısının azalması ve davranış değişiklikleri gibi bazı rahatsızlıklar da Polyester giysilerin giyilmesiyle ilgisi olduğu söyleniyor. Polyester sadece insanlar için çok zararlı olmakla kalmaz, aynı zamanda geri dönüştürülmesi zor olduğu için biyolojik olarak parçalandığından ve üretim sırasında suya geçen toksinlerin attığından ve havaya çok sayıda kirletici yaydığından çevre için de tehlikelidir.
2. Rayon
Rayon,düzenli yıkama ve sürekli aşınma için karbon disülfit, sülfürik asit, amonyak, aseton ve kostik soda içeren birçok kimyasalın bir kombinasyonu ile işlenen geri dönüştürülmüş odun hamuru veya bambu selülozdan üretilen bir elyaftır . Rayon kumaştan yayılan karbon disülfür , mide bulantısı, baş ağrısı, kusma, göğüs ve kas ağrısı ve uykusuzluğa neden olabileceği gibi, Rayon’dan salınan toksinler de düzenli olarak kumaştan yapılmış giysiler giyen kişilerde doku nekrozu, iştahsızlık ve Parkinson hastalığına neden olabilir. Rayon’un insanlar için tehlikeli bir kumaş olduğu açıktır, ancak fabrika atıklarında atılan kimyasallar da suyu kirleterek, bitkinin büyümesini azaltarak ve hayvanların ömrünü kısaltarak Eko-sistemi etkileyebilir.
3. Akrilik
Akrilik , toksik maddelerin kombinasyonu ile üretilen bir diğer elyaftır ve kadınlarda meme kanseri nedenlerinden biri olarak gösterilmektedir. Bunun yanı sıra, Akrilik’in üretim süreci, uygun şekilde izlenmezse patlamaya neden olabilir. Akrilik lifler son derece yanıcıdır ve çevrede kolay geri dönüştürülemez veya biyolojik olarak parçalanamaz.
4. Naylon
Naylon çok tehlikeli bir kumaş olmakla birlikte, buna rağmen çok da popüler bir kumaştır. Bu elyaf petrol bazlıdır ve üretimi sırasında kostik soda, sülfürik asit ve formaldehit kullanılarak yoğun kimyasal işlemlere tabi tutulur. Ayrıca kumaş, kloroform, limonen, penten ve terpineol gibi ağartıcı ve daha yumuşak maddelerin bir kombinasyonunu alır. Bu nedenle, Naylon en az çevre dostu tekstillerden biridir ve üretim süreci bittikten sonra bile kumaş hala insan sağlığına zararlı olabilecek toksin kalıntılarını tutar. Bazı sağlık sorunları, kanser, cilt alerjileri, baş dönmesi, baş ağrıları, omurga ağrıları ve sistem işlev bozukluğu gibi Naylon giysilerin sık giyilmesiyle ilgilidir.
Aklımızda tutmamız gereken bir şey, doğal veya sentetik her tür elyafın, üretim sürecinin bir noktasında deterjanlar, petrokimyasal boyalar, ağartıcı maddeler, yumuşatıcı maddeler ve diğerleri gibi birçok kimyasal maddeyi almasıdır. Böylece, bu kimyasallar üretim süreci bittikten sonra da kalır ve insan vücudunda bir toksin haline gelir. Cilt hassasiyeti olan veya sadece toksik yükünü azaltmak ve her türlü sağlık sorunundan korunmak isteyen bazı kişiler , sürekli olarak pamuk, yün, kaşmir, kenevir, keten, ipek veya organik kumaşlar gibi doğal lifler kullanmalıdır.
Sonuç olarak, Moda ve Tekstil Endüstrisi , bu toksik maddelerin neden olduğu potansiyel sağlık ve çevre tehlikelerini önlemek için araştırmalar ve teknolojik ilerlemeler yoluyla birlikte daha yenilikçi ve sürdürülebilir alternatif elyaf ve kumaşlar geliştirmelidir.
Bknz: Kumaş Türleri ve Özellikleri Nelerdir ?
